Τοκετός

Τοκετός είναι η διαδικασία κατά την οποία το έμβρυο απομακρύνεται από το σώμα της μητέρας. Αποτελεί το τελευταίο στάδιο της εγκυμοσύνης. Η διάρκειά του εξαρτάται από αρκετούς παράγοντες. Στις πρωτοτόκες γυναίκες διαρκεί περισσότερες ώρες ενώ στις πολύτοκες λιγότερο. Επίσης παράγοντες που αφορούν το έμβρυο και τις σχέσεις του με τη λεκάνη της μητέρας αυξάνουν ή ελαττώνουν τη διάρκεια του τοκετού. Τέτοιοι παράγοντες είναι το μέγεθος του εμβρύου σε σύγκριση με τις διαστάσεις της λεκάνης. Ένα μεγάλο κεφάλι θέλει περισσότερο χρόνο για να γεννηθεί φυσιολογικά. Επίσης σημαντικός παράγοντας στην εξέλιξη του τοκετού είναι η ποιότητα του τραχήλου εάν δηλαδή ο τράχηλος είναι σκληρός ή μαλακός και το πόσο συχνά έρχονται και το πόσο διαρκούν οι ωδίνες της μήτρας.

Ο φυσιολογικός τοκετός μπορεί να διακριθεί σε τρία στάδια:

1. Διαστολή του τραχήλου
2. Εξώθηση
3. Έξοδος του πλακούντα

1. Διαστολή του τραχήλου

Αρχικά οι ρυθμικές συστολές της μήτρας προκαλούν τη σταδιακή διαστολή του τραχήλου. Η ένταση και η συχνότητα των συστολών δεν είναι η ίδια συνεχώς. Σταδιακά οι συστολές της μήτρας γίνονται συχνότερες και περισσότερο έντονες. Οι ωδίνες του τοκετού βεβαιώνουν το ξεκίνημα της λειτουργίας της μήτρας που σκοπό έχουν να διαστείλουν το εξωτερικό κεντρικό στόμιο του τραχήλου για να γεννηθεί το έμβρυο.

Ο χρόνος που διαρκεί η διαστολή εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Στις πρωτοτόκες γυναίκες η διαστολή θα αρχίσει μόνο όταν ο τράχηλος θα έχει εξαλειφθεί άρα ο χρόνος της διαστολής είναι μεγαλύτερος από ό,τι στις πολύτοκες όπου η εξάλειψη του τραχήλου και η διαστολή γίνονται ταυτόχρονα. Έτσι το πρώτο στάδιο του τοκετού στις πρωτοτόκες διαρκεί 6-12ώρες ενώ στις πολύτοκες διαρκεί 6-8 ώρες. Επίσης άλλοι παράγοντες που συμβάλλουν στη διαστολή του τραχήλου είναι η σύσταση του, εάν είναι σκληρός ή μαλακός, η συχνότητα των συστολών και το αν η προβάλλουσα μοίρα του εμβρύου ακουμπά ομοιόμορφα πάνω στο τραχηλικό στόμιο.

Μέχρι τη διαστολή των 2-3 εκατοστών θεωρείται ότι ο τοκετός ότι βρίσκεται στη λανθάνουσα φάση, ενώ μετά τα 3 εκατοστά ο τοκετός βρίσκεται πλέον στην ενεργητική φάση. Τελικά το 1ο στάδιο του φυσιολογικού τοκετού ολοκληρώνεται με την πλήρη διαστολή του τραχήλου της μήτρας (10cm) όπου επιτρέπεται το πέρασμα του εμβρύου.

2. Εξώθηση

Το έμβρυο σε κάθε συστολή της μήτρας κατεβαίνει ολοένα και περισσότερο δια μέσω του τραχήλου της μήτρας. Η κάθοδος του εμβρύου μέσα στον κόλπο προκαλεί στην έγκυο έντονο αίσθημα εξώθησης. Η άσκηση πίεσης είναι μία ενστικτώδη τάση της επιτόκου να σπρώχνει προς τα κάτω, η οποία προκαλείται από το κεφάλι του μωρού καθώς πιέζει το έδαφος της πυέλου και το ορθό έντερο. Όταν πρόκειται για το πρώτο παιδί το στάδιο αυτό μπορεί να φτάσει σε διάρκεια μέχρι και μία ώρα ενώ στους επόμενους τοκετούς μπορεί να περιοριστεί στα 15-20 λεπτά. Το κεφαλάκι του εμβρύου καταλήγει τελικά στο άνοιγμα των χειλέων του αιδοίου. Με 1-2 εξωθήσεις της μητέρας κάτω από τις οδηγίες του ιατρού εμφανίζεται αρχικά το κεφάλι. Σε αυτήν την φάση του φυσιολογικού τοκετού μπορεί να χρειαστεί να πραγματοποιηθεί από τον ιατρό περινεοτομή αφού προηγηθεί τοπική νάρκωση. Πρόκειται για τομή που γίνεται στο περίνεο μεταξύ του στομίου του κόλπου και του πρωκτού για να διευκολυνθεί η γέννηση του παιδιού. Στη συνέχεια θα γεννηθούν οι ώμοι του εμβρύου και τελικά όλο το νεογνό. Ο ιατρός θα απολινώσει και θα κόψει τον ομφάλιο λώρο και το νεογνό θα τοποθετηθεί σε ειδικό χώρο για την φροντίδα του.

3. Έξοδος του πλακούντα

Ονομάζεται και στάδιο υστεροτοκίας. Μετά τον φυσιολογικό τοκετό του νεογνού η μήτρα πραγματοποιεί νέες συστολές με ροή αίματος, με αποτέλεσμα την έξοδο του πλακούντα και των διαφόρων υμένων. Μπορεί να διαρκέσει από ένα λεπτό μέχρι 30 λεπτά Όταν ολοκληρωθεί ο τοκετός, ο μαιευτήρας ελέγχει την μήτρα και αποκαθιστά με ράμματα τυχόν βλάβες και ρήξεις που υπάρχουν στον τράχηλο της μήτρας, τον κόλπο και το περίνεο της γυναίκας.

Καισαρική Τομή

H καισαρική τομή είναι χειρουργική επέμβαση κατά την οποία η έξοδος του νεογνού πραγματοποιείται με μια εγκάρσια τομή στο κατώτερο κοιλιακό τοίχωμα και κατά συνέχεια στη μήτρα.
Αρχικά γίνεται η επισκληρίδιος αναισθησία και ακολουθεί η επέμβαση. Η καισαρική τομή μπορεί να γίνει και με ολική νάρκωση άλλα μόνο όταν υπάρχει σοβαρή αιτία. Η τομή είναι οριζόντια και γίνεται λίγο πιο πάνω από το ηβικό οστό. Αυτό γίνεται γιατί η χαμηλή εγκάρσια τομή επουλώνεται καλύτερα, έχει ελάχιστο κίνδυνο μετεγχειρητικής κήλης και καλύτερο αισθητικό αποτέλεσμα. Η διαδικασία της καισαρικής τομής ολοκληρώνεται μέσα σε 45 περίπου λεπτά. Προτεινόμενες εβδομάδες κύησης είναι μεταξύ 38ης και 39ης εβδομάδας γιατί τότε το έμβρυο θεωρείται αρκετά ώριμο.

Οι περισσότερες γυναίκες σηκώνονται μέσα στις πρώτες 12 ώρες. Η τομή μπορεί να δημιουργήσει μια μικρή ενόχληση, που σε γενικές γραμμές εξαφανίζεται μέσα σε μία εβδομάδα το πολύ. Σήμερα χρησιμοποιούνται ειδικά ράμματα που απορροφώνται από την επιδερμίδα, και γι’ αυτό δεν χρειάζεται να αφαιρεθούν από το γιατρό.

Προγραμματισμένη καισαρική τομή πρέπει να γίνεται μόνο αν ισχύει έστω και μία από τις ακόλουθες αιτίες:

• Παρουσιαστεί επιπλοκή στην εγκυμοσύνη και επιβάλλεται πρόωρη γέννηση
• Ισχιακή προβολή ή γενικότερα ανώμαλη προβολή
• Πολύδυμος κύηση
• Αποκόλληση πλακούντα
• Προδροµικό πλακούντα
• Το έμβρυο εμφανίζει υπολειπόμενη ανάπτυξη
• Εάν ο παλμός και οι λοιπές ζωτικές λειτουργίες του εμβρύου γίνουν πολύ αδύναμες
• Κακή οξυγόνωση του εμβρύου
• Η μητέρα φέρει λοίμωξη από κάποιο ιό ( HPV,HIV, ηπατίτιδας C, έρπητα)
• Παθολογικές καταστάσεις της μητέρας : αυξημένη μυωπία , βλάβες στη σπονδυλική στήλη, καρδιολογικά προβλήματα)
• Υψηλή αρτηριακή πίεση της μητέρας κατά τον τοκετό
• Προηγηθείσα καισαρική τομή (σχετική ένδειξη)
• Ο τράχηλος της μήτρας δεν διαστέλλεται παρότι υπάρχουν ωδίνες
• Ανεξήγητη κολπική αιμορραγία
• Πρόπτωση ομφάλιου λώρου
• Το παιδί είναι πολύ μεγάλο ή η λεκάνη είναι δυσανάλογη με το μέγεθος του παιδιού
• Ινομύωμα, που εμποδίζει την έξοδο του εμβρύου
• Υπέρμετρο άγχος και φόβος της μητέρας που την καθιστά ανίκανη να φέρει εις πέρας τον φυσιολογικό τοκετό

Πόσες καισαρικές μπορεί να κάνει μια γυναίκα?

Πρέπει να αποφεύγονται περισσότερες από τέσσερις.

Φυσιολογικός Τοκετός μετά από Τομή (VBAC)

Με τον όρο VBAC εννοούμε τον φυσιολογικό τοκετό μετά από προηγηθείσα καισαρική τομή. Η φυσιολογική γέννα για μια γυναίκα που έχει γεννήσει παλιότερα με καισαρική, έχει αρχίσει να γίνεται όλο και πιο συνηθισμένο φαινόμενο. Η απόφαση για VBAC απαιτεί σκέψη και συνεργασία με έμπειρους γυναικολόγους. Η κατάλληλη προετοιμασία αυξάνει αμέσως και τα ποσοστά επιτυχίας.

Περιπτώσεις που μπορεί μια έγκυος να κάνει VBAC:

• Οι ενδείξεις που έκαναν απαραίτητη την πρώτη καισαρική δεν υπάρχουν.
• Η προηγούμενη τομή στη μήτρα να είναι οριζόντια και χαμηλή.
• Να μην κυοφορούν δίδυμα, τρίδυμα.
• Το μωρό να μην είναι πολύ μεγάλο.
• Να μην είναι παχύσαρκες.
• Να μην έχουν υψηλή αρτηριακή πίεση ή διαβήτη.

Πότε δεν συνιστάται:

• Τρεις ή περισσότερες προηγούμενες καισαρικές τομές.
• Η μήτρα έχει υποστεί ρήξη κατά τη διάρκεια ενός προηγούμενου τοκετού.
• Υψηλή τομή της μήτρας (κλασική καισαρική τομή).
• Επιπλοκές κύησης που απαιτούν καισαρική τομή.
• Αφαίρεση ινομυωμάτων τα οποία διέτρεχαν όλο το πάχος του τοιχώματος της μήτρας και έφθαναν μέχρι την κοιλότητα της μήτρας.

Ποια είναι τα μειονεκτήματα του VBAC:

• Η μετάγγιση αίματος και η μόλυνση στη μήτρα.
• Αποδυνάμωση ουλής ή ρήξη ουλής.
• Ο κίνδυνος το μωρό σας να πεθάνει ή να υποστεί βλάβη στον εγκέφαλο ( ένα στα 0,2%).

Οι κίνδυνοι του VBAC

Ο μεγαλύτερος κίνδυνος είναι η πλήρης ρήξη της μήτρας. Τα ποσοστά εμφάνισης του συγκεκριμένου κινδύνου είναι μικρά 1/1000.