Γενικές πληροφορίες για τον ιό HPV
HPV (Human Papilloma Virus) είναι ο ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων, ο οποίος μολύνει το δέρμα και τους βλεννογόνους του ανθρώπινου σώματος. Μέχρι σήμερα έχουν αναγνωρισθεί πάνω από 200 ορότυποι του HPV, ικανοί να προκαλέσουν καλοήθεις και κακοήθεις αλλοιώσεις.
Συχνότητα
Είναι η πιο συχνά σεξουαλικώς μεταδιδόμενη λοίμωξη στις γυναίκες και τους άντρες. Αφορά περίπου το 85% του σεξουαλικά ενεργού πληθυσμού.
Μετάδοση
Ο ιός εισέρχεται στον οργανισμό μέσω μικροαμιχών κυρίως κατά:
Τη σεξουαλική επαφή (χωρίς να απαιτείται πλήρης σεξουαλική επαφή).
Τη στοματική σεξουαλική επαφή.
Σπανίως από την κοινή χρήση εσωρούχων, πετσετών κ.α
Σπανίως από πισίνα.
Κλινική εικόνα
Από τους 200 διαφορετικούς ορότυπους του ιού οι ορότυποι 6, 11, 41, 43, 44, 46 προκαλούν καλοήθεις αλλοιώσεις, όπως τα οξυτενή κονδυλώματα, που μπορεί να εμφανιστούν στην είσοδο του κόλπου, στα μικρά ή και τα μεγάλα χείλη του αιδοίου, στο περίνεο, στον πρωκτό και την περιπρωκτική περιοχή.
Οι ορότυποι 16, 18, 31, 33, 35, 39, 40, 42, 45, 51, 52, 53, 56, 58, 59, 66, 68, 73, 82 και 85 ανευρίσκονται συχνά σε προκαρκινικές και καρκινικές αλλοιώσεις του τραχήλου της μήτρας (σε ποσοστό >95%), του κόλπου, του αιδοίου, του περινέου, του πέους, της στοματοφαρυγγικής κοιλότητας (σε ποσοστό 50%) και του πνεύμονα.
Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων δεν εμφανίζονται συμπτώματα και το μεγαλύτερο ποσοστό των ανθρώπων δε γνωρίζει πως έχει μολυνθεί.
Οι εμφανείς αλλοιώσεις είναι:
Τα οξυτενή κονδυλώματα (ορατά με γυμνό ματί).
Οι προκαρκινικές αλλοιώσεις του αιδοίου (μη ορατές με γυμνό ματί).
Οι διηθητικοί καρκίνοι(μη ορατοί με γυμνό μάτι).
Τις προκαρκινικές και καρκινικές βλάβες τις εντοπίζουμε με την κολποσκόπηση, η οποία διενεργείται μετά από ανεύρεση ύποπτων κυττάρων στο τεστ-Παπανικολάου ή μετά από θετικό HPV-test.
Διακρίνονται σε:
Ενδοεπιθηλιακή δυσπλασία του τραχήλου της μήτρας (CIN).
Ενδοεπιθηλιακή νεοπλασία του κόλπου (VAIN).
Ενδοεπιθηλιακή δυσπλασία του αιδοίου (VIN).
Ενδοεπιθηλιακή νεοπλασία του πρωκτού (AIN).
Ενδοεπιθηλιακή νεοπλασία του πέους (PIN).
Οι προαναφερθείσες προκαρκινικές εξεργασίες ενδέχεται να εξελιχθούν σε καρκίνο. Ειδικά για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας έχει βρεθεί ότι αναπτύσσεται σχεδόν πάντα σε έδαφος HPV λοίμωξης.
Διάγνωση
Τεστ – Παπανικολάου: κάθε γυναίκα πρέπει να υποβάλλεται κάθε χρόνο σε τεστ Παπανικολάου. Εάν στο test-pap ανευρεθούν ύποπτα κύτταρα διενεργείται κολποσκόπηση κατά την οποία ο γυναικολόγος αποφασίζει ή όχι τη λήψη βιοψιών καθώς και υλικού για το HPV-DNA test (διενεργείται επί απόλυτων ενδείξεων και όχι προληπτικά).
Κολποσκόπηση
Βιοψία: πραγματοποιείται ανώδυνη λήψη ύποπτου ιστού από τον τράχηλο και αποστέλλεται για ιστολογική εξέταση.
HPV-DNA test: ανιχνεύει τους υψηλού κινδύνου ορότυπους που συνδέονται με την εμφάνιση καρκίνου.
Όλες οι γυναίκες με παθολογικά ευρήματα στο test-Παπανικολάου θα πρέπει να υποβάλλονται σε κολποσκόπηση πριν την επιλογή οποιασδήποτε θεραπευτικής αντιμετώπισης, ώστε να εκτιμηθεί σωστά η εντόπιση, η έκταση και ο βαθμός της βλάβης που θα οδηγήσει στη βέλτιστη θεραπευτική επιλογή.
Φεύγει ο ιός?
Ο ιός δε φεύγει ποτέ από τον ανθρώπινο οργανισμό. Οι φορείς του ιού μπορούν να διατηρήσουν σε καταστολή τον ιό μέσω ενός υγιούς ανοσοποιητικού συστήματος.
Θεραπεία
Μπορούμε να θεραπεύσουμε τις αλλοιώσεις που προκαλλεί ο HPV-ιός αλλά όχι τον ίδιο τον ιό. Οι αλλοιώσεις αντιμετωπίζονται είτε συντηρητικά είτε χειρουργικά.
Η βλάβη αφαιρείται χειρουργικά είτε με διαθερμία (loop) είται με laser. Η διαδικασία είναι απλή και ανώδυνη και πραγματοποιείται με τοπική αναισθησία στο ιατρείο. Το τμήμα του τραχήλου που αφαιρείται αποκαθίσταται στο 90% περίπου τους επόμενους 6 μήνες, χωρίς στο τέλος να παρουσιάζεται κάποιο έλλειμμα στον τράχηλο της μήτρας. Συστήνεται η υγιεινή διατροφή και η διακοπή του καπνίσματος (καταστέλλει την άμυνα του οργανισμού).
Πρόληψη – Εμβόλιο για τον HPV
Μέχρι σήμερα διατίθενται δύο εμβόλια: το Gardasil 9 (προστατεύει από τους ορότυπους 6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52 και 58), και το Cervarix (προστατεύει από τους ορότυπους 16 και 18). Οι ορότυποι 16 και 18 είναι οι πλέον καρκινογόνοι.
Ο εμβολιασμός συνιστάται σε κορίτσια ηλικίας 12-26 ετών. Τα μεγαλύτερα οφέλη επομίζονται οι γυναίκες που δεν έχουν μολυνθεί από τον ιό, γι’αυτό προτείνεται ο εμβολιασμός πριν την έναρξη των σεξουαλικών επαφών. Σε άλλες χώρες ο εμβολιασμός συστήνεται και στα αγόρια. Το χρονικό διάστημα που φαίνεται να προστατεύει ο εμβολιασμός είναι 10-12 έτη.
Επειδή τα εμβόλια αφορούν μόνο τους ογκογόνους ορότυπους 6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52 και 58 δεν μπορούν να εξασφαλίσουν προστασία 100% από τον καρκίνο του τραχήλου διότι υπάρχουν και άλλοι ογκογόνοι ορότυποι HPV (35, 39, 40, 42, 51, 53, 56, 59, 66, 68, 73, 82 και 85).
HPV και κύηση
Η λοίμωξη από HPV μπορεί να συνυπάρχει σε μία κύηση. Σε μερικές γυναίκες ενδέχεται να παρουσιάσει επιδείνωση κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης. Αυτό οφείλεται κυρίως στις ορμονικές αλλαγές της κύησης. Γι’αυτό το λόγο καλό είναι στην πρώτη επίσκεψη της εγκυμοσύνης να λαμβάνεται ένα test-Παπανικολάου εφόσον δεν υπάρχει κάποιο πρόσφατο. Στη διάρκεια της εγκυμοσύνης ο τράχηλος ελέγχεται κολποσκοπικά και εάν κριθεί απαραίτητο λαμβάνονται βιοψίες, χωρίς κίνδυνο για την κύηση. Τέσσερις μήνες μετά τον τοκετό επαναλαμβάνεται το test-Παπανικολάου ή και η κολποσκόπηση στις γυναίκες με προηγηθέν παθολογικό test-Παπανικολάου.
Τοκετός
Στο 99% των περιπτώσεων διενεργείται φυσιολογικός τοκετός. Μόνο στις περιπτώσεις που παρατηρούνται μεγάλης έκτασης οξυτενή κονδυλώματα του αιδοίου και του κόλπου συνιστάται καισαρική τομή.
