Ορισμός
Το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών περιλαμβάνει διάφορα συμπτώματα που σχετίζονται με την ωοθηκική δυσλειτουργία. Τυπικά χαρακτηρίζεται από διαταραχές έμμηνου ρύσης, υπογονιμότητα, παχυσαρκία και έντονη τριχοφυϊα. Αποτελεί την πιο συχνή ενδοκρινολογική διαταραχή στις γυναίκες (10% των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας 12-40 ετών).
Αιτιολογία
Οφείλεται κυρίως:
- Στην ανωοθυλακιορρηξία (έλλειψη ωορρηξίας) λόγω ορμονικών διαταραχών.
- Στη συνεχή επίδραση των οιστρογόνων στο ενδομήτριο.
- Στην έλλειψη προγεστερόνης.
- Στα αυξημένα επίπεδα ανδρογόνων (υπερανδρογοναιμία).
- Στην υπερινσουλιναιμία.
Κλινική εικόνα
- Αραιομηνόρροια (διαταραχές έμμηνου ρύσης με κύκλο >35 ημερών).
- Υπογονιμότητα.
- Κλινικά σημεία υπερανδρογοναιμίας (ακμή, τριχοφυϊα ανδρικού τύπου κυρίως στο πρόσωπο , στο στήθος και στην πλάτη).
Διάγνωση
Για τη διάγνωση του συνδρόμου πρέπει να πληρούνται 2 από τα ακόλουθα κριτήρια:
- Όλιγο- ή ανωοθυλακιορρηξία.
- Κλινικά σημεία υπερανδρογοναιμίας ή και συμβατή εικόνα από τον ορμονολογικό έλεγχο.
- Υπερηχογραφική εικόνα πολυκυστικών ωοθηκών (διογκωμένες ωοθήκες με παρουσία πολλαπλών ανώριμων ωοθυλακίων διάμετρου 5-9mm περιμετρικά διατεταγμένα).
Στον ορμονολογικό έλεγχο για τη διάγνωση του συνδρόμου περιλαμβάνεται η μέτρηση των επιπέδων LH, FSH, προλακτίνης και των βασικών ανδρογόνων SHBG και DHEAS. Υπό φυσιολογικές συνθήκες τα επίπεδα της FSH είναι μεγαλύτερα από αυτά της LH. Αντίθετα, στο σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών τα επίπεδα της LH είναι συχνά διπλάσια αυτών της FSH, με παράλληλη αύξηση των ανδρογόνων.
Επιπλοκές
Η παρουσία του συνδρόμου πολυκυστικών ωοθηκών σχετίζεται με :
- Τριπλάσιο κίνδυνο υπερπλασίας και καρκίνου του ενδομητρίου.
- Tριπλάσιο κίνδυνο καρκίνου του μαστού.
- Τριπλάσιο κίνδυνο σακχαρώδη διαβήτη τύπου ΙΙ.
- Αύξηση της αρτηριακής πίεσης και των τριγλυκεριδίων και ελάττωση της καλής χοληστερόλης (HDL), που οδηγούν σε αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου.
Θεραπεία
Εξαρτάται από τους στόχους της ασθενούς, τη σοβαρότητα της ενδοκρινικής δυσλειτουργίας και τη συνοδό συμπτωματολογία.
- Η ελάττωση του σωματικού βάρους και η άσκηση αποκαθιστούν την ωοθυλακιορρηξία στο 60-70% των περιπτώσεων.
- Για τις γυναίκες που δεν επιθυμούν εγκυμοσύνη τα αντισυλληπτικά δισκία αποτελούν τη θεραπεία εκλογής.
- Για τις γυναίκες που επιθυμούν εγκυμοσύνη χορηγείται φαρμακευτική αγωγή, η οποία διεγείρει τις ωοθήκες και προκαλεί ωοθηλακιορρηξία.
Θεραπευτικές επιλογές
- Αντισυλληπτικά δισκία
- Προγεστερόνη
- Αγωνιστές GnRH
- Οξεική κυπροτερόνη
- Κιτρική κλομιφαίνη
- Γοναδοτροπίνες
- Μετφορμίνη
- Χειρουργική αντιμετώπιση (drilling ωοθηκών)
Η προσεκτική επιλογή της θεραπείας αποκαθιστά τη γονιμότητα της γυναίκας, βελτιώνει την ποιότητα ζωής της και αποτρέπει την εμφάνιση μακροπρόθεσμων, δυνητικά επικίνδυνων επιπλοκών.
